शेरवहादुर ऐर- सिमसिम पानी परिरहेको छ । कमलो माटोमा पानी भरिएर बाटो हिलाम्मे छ, हिँड्न खोज्दा खुट्टा नै चिप्लिने । तीन वर्षअघि चुरे गाउपालिका ५ देखि वडा नम्बर १ जोड्ने कट्रेनी सडक खनिएको थियो । सो सडकबाट अघि बढ्दा ठाउँ–ठाउँमा डाँडा छन । वर्षा भइरहेको छ, डाँडामा माटो बगिरहेको छ । 

खहरे खोला बग्ने ठाउँमा पानी निकासका लागि बनाइएको ‘ह्युमपाइप’ को माटो बगिसकेको छ । भासिएको माटोले ‘ह्यूमपाइप’ पनि टिक्न सक्ने अवस्था छैन । काटिएको सडकमा भर्खरै फुटेका मुलहरूका पानी बगिरहेका छन् । सडकको अवस्था देखाउँदै चुरे गाउँपालिकाका ५ का वडाध्यक्ष तथा गाउँपालिकाका प्रवक्ता नरबहादुर तामाङले भने, ‘मंसिरमा सडक बनायो,असारमा बग्छ ।’ उनले हरेक वर्ष पहिरोका कारण सडकमा लागत बढ्दै गएको बताए । 

सडकका मोडहरूमा कतै ठूला रुख ढलेका छन् भने कतै ढल्ने अवस्थामा पुगेका छन् । रुख र डाँडाबाट बगिरहेको माटोले पैदलयात्रासमेत सहज छैन । ‘गाडी गुडाउनका लागि बनाइएको यो सडकमा मानिस पनि हिडन नसक्ने अवस्था आउँछ हरेक वर्षामा,’ स्थानीय करन रोक्कामगरले भने । सो सडकका कारण बस्ती पनि जोखिममा परेका छन् । शुक्रबार राति कट्रेनीमा आएको पहिरोका कारण २८ घर परिवारका एक सय ५१ जना विस्थापित हुने अवस्थामा छन् । वडाध्यक्ष तामाङले भने, ‘यो वस्ती सडकका कारण नभई अन्य कारणले पहिरोको जोखिममा रहेको छ ।’

कट्रेनी सडक वडा नम्बर १ सम्म पुगेको छैन । सो सडकले अहिलेसम्म एउटा वस्तीलाई मात्र छोएको छ । ‘सडक बने हामीलाई खानीडाँडाको बजारसम्म पुग्न सजिलो हुन्छ,’  स्थानीय डम्मर रोक्कामगरले भने, ‘औषधीउपचार गर्न तथा यहाँका बालबालिकाको अध्ययनका लागि खानीडाँडा बजारमै जानुपर्ने बाध्यता छ ।’ सो बस्ती खानीडाँडा बजारबाट झण्डै एक घन्टाको पैदल यात्रामा पुगिन्छ । रोक्कामगरले भने, ‘हिउँद तथा गर्मीमा बजार पुग्न आधा घण्टा लाग्छ । तर, वर्षातमा पहिरो र चिप्लो बाटोका कारण एक घण्टा लाग्छ ।’

खानीडाँडाको मुख्य बजारदेखि गुणीगाउँ जोड्ने सडकमा पनि ठाउँ–ठाउँमा पहिरोले अवरुद्ध बनाएको छ । बिहीबार पहिरोले घर पुरेपछि विस्थापित भएका त्यस वस्तीका मानिस राहत लिन बजारमै रहेको अस्थायी प्रहरी विटमा आउँदै थिए । स्थानीय बिर्ख धामीले भने, ‘पहिरोले गर्दा यहाँसम्म पुग्न पनि असहज छ ।’ कठिन पैदल यात्रापछि प्रहरी बिट पुगेका उनले थकित मुद्रामा भने, ‘सडक भए पनि दुःख, नभए पनि दुःख ।’

चुरे गाउँपालिकामा निर्माणाधीन यी सडकमात्र होईनन्, अहिले खोलिएका सडकहरू पहिरोले गर्दा अवरुद्ध भएका छन् । वातावरण विषयमा लेख्ने पत्रकार मिन ठकुरीले भने, ‘चुरेमा जता मन लाग्यो त्यतै सडक खन्नु हुँदैन ।’ हरेक वर्ष वर्षायाममा कैलालीको तराईमा बाढी तथा डुबान र पहाडी क्षेत्रमा पहिरो तथा बाढीको समस्या बढ्ने गरेको छ । दुर्गम मानिएको कैलालीका पहाडी दुई गाउँपालिका (चुरे र मोहन्याल) का अधिकांश बस्ती पहिरोको जोखिममा छन् । पत्रकार ठकुरीले भने, ‘चुरेका खहरे खोलाहरूले नै तराईमा बाढी तथा डुबानको समस्या बढ्ने गरेको छ ।’ 

चुरे गाउँपालिकाका सबै वडा सडक सञ्जालसँग जोडिएका छन् । गाउँपालिकाका अध्यक्ष धनबहादुर रोक्का मगरले भने, ‘हामीले सबै वडालाई सडक सञ्जालसँग जोडे पनि वर्षातमा भने पहिरोका कारण बाटो अवरुद्ध हुने गरेको छ ।’ गाउँपालिकाले सबै वडामा सडक सञ्जाल पु¥याएपछि सबै टोल बस्तीसम्म पनि सडक पु¥याउने योजना बनाएको छ । गाउँपालिकाका अध्यक्ष रोक्कामगरले अहिले खैराला जाने र ढुङ्गेनी सडकमा स्काभेटर लगाएर बाटो खोल्ने काम भइरहेको बताए ।