दार्चुलाका व्यापारीहरुको यो वर्ष खरीद गरिएको यार्सागुम्बा अझै विक्री भएको छैन । गत असारदेखि खरीद गरिएको यार्सागुम्बा अझै विक्री भएको छैन् । स्थानीयवासी र व्यापारीको मुख्य आयस्रोतको रुपमा रहेको यार्सागुम्बा बिक्री नभएपछि स्वयं व्यापारी समेत समस्यामा छन् ।

‘यार्सागुम्बा खरिद महङ्गोमा गरिएको छ तर अहिले मूल्य घटेको कारण पनि यार्सागुम्बा विक्रीको लागि काठमाण्डौ लगेका छैनौं,’ व्यापारी धनसिह जागरीले भने, ‘अहिले जिल्लामै स्थानीयबाट सङ्कलनको काम भइरहेको छ ।’

अहिले यार्सागुम्बाको गुणस्तर अनुसार ९ लाख देखि २० लाख रुपैयाँ पुगेको छ । व्यापारीहरुले यार्सागुम्बा ग्रेडको आधारमा विक्री गर्ने गर्छन् । यार्सागुम्बाको राम्रो मूल्यको प्रतिक्षामा व्यापारीले यार्सागुम्बा काठमाडौँ लगेका छैनन् ।अहिले व्यापारीले दार्चुला र भारतको धारचुला लगायतका क्षेत्रमा यार्सागुम्बा संकलन गरिरहेका छन् । यार्सागुम्बा खरिदको लागि विभिन्न क्षेत्रबाट व्यापारी सदरमुकाम खलंगामा महिनौदिन देखि बसेका छन् ।

भारतबाट व्यापारीहरुले लुकाई छिपाई नेपाल यार्सागुम्बा भित्र्याउने गर्छन् । नेपालमा मात्रै उत्पादन कम हुने गरेका कारण व्यापारीले भारतबाट नेपाल यार्सागुम्बा भित्र्याउने गरेको व्यापारी बताउँछन् । अपि नाम्पा संरक्षण क्षेत्र कार्यालय दार्चुलाका सूचना अधिकारी सन्तबहादुर मगरका अनुसार शुक्रबारसम्म दार्चुलाबाट २७९ किलोग्राम यार्सागुम्बा निकासी गरिएको छ । कार्यालयले यो यार्सागुम्बा व्यवस्थापन (सङ्कलन तथा ओसारपसार) निर्देशिका अनुसार ८ क्वीन्टल बढि यार्सागुम्बा निकासीको लागि अनुमति दिनेछ ।

यार्सागुम्बा निकासीबाफत अपि नाम्पा संरक्षण क्षेत्रले प्रतिकिलो ३० हजार रुपैयाँका दरले राजस्व उठाउने गरेको छ । अहिलेसम्म कार्यालयले यार्सागुसम्बा निकासीबाफत ८३ लाख ७० हजार रुपैयाँ राजस्व संकलन गरेको मगरले बताए ।दार्चुलाका अपी हिमाल, व्यास, दुहुँ नौगाड गाउँपालिकाका अधिकांश स्थानीयको आर्थिक स्रोतको रुपमा यार्सागुम्बा र जडीबुडी हो । जिल्लाको लोलु, अपी फेद, सतगङ्गा, फुल्टेवन, काटै, घट्टेखोला, चाइमटेला, धरमघर, क्षति, नाम्पा, दोपाखे, दुम्लिङलगायतका पाटनमा यार्सागुम्बा पाइने गरेको छ ।