धार्मिक र ऐतिहासिक महत्व बोकेको बेहडाबाबा मन्दिर क्षेत्रले मुहार फेर्दै गएको छ । धनगढी उपमहानगरपालिका–१६ (साविक उर्मा–४) रामपुर स्थित बेहडाबाबा मन्दिर क्षेत्रलाई सुदुरपश्चिमकै प्रमुख धार्मिक पर्यटकीय क्षेत्रको रूपमा विकास गर्ने लक्ष्यका साथ व्यवस्थापनको कार्य भएपछि मन्दिरको मुहार परिर्वतन भएको हो । मन्दिर क्षेत्रमा करोडौंका भौतिक संरचनाहरुको निर्माणसँगै राम्रो व्यवस्थापन भएपछि मन्दिर क्षेत्रको मुहार विगतभन्दा फेरिएको हो ।
बेहडाबाबाको विशेषताः
बेहडा बाबा सुदुरपश्चिम प्रदेशको मात्रै नभई मुलुककै बहुचर्चित आस्थाको केन्द्र मानिन्छ । जहाँ पत्नी लाभ, पुत्रलाभ, धनलाभ लगायत धेरै मनोकांक्षा बोकेर तिर्थालुहरू आउने गरेको स्थानीय बताउँछन् । राज्यको उचित लगानी हुन नसक्दा ओझेलमा पर्दै आएको थियो । तर प्रचार प्रसार हुन थालेपछि धार्मिक पर्यटकीय क्षेत्रको रुपमा समेत विकासु हुँदै गएको छ । स्थानीय बुद्धिजीवीहरूका अनुसार मन्दिर भएको स्थान घना जंगल रहेको स्थान हो । परापूर्वकालमा शिवलिंग आफैँ उत्पत्ति भएपछि त्यहाँ मन्दिर स्थापना गरिएको मन्दिर पूजारी तथा वयोवद्धहरूको भनाइ छ । रामपुर गाउँस्थित जंगल किनारमा अवस्थित सो मन्दिरमा भएको शिव लिंग परिवर्तनशील देखिएको छ । उहिले भारतीयहरूको सो क्षेत्रमा दबदबा थियो । जंगबहादुर राणाले व्रिटिश कम्पनीलाई सघाए वापत प्राप्त भएको नयाँ मुलुक बाँके, बर्दिया, कैलाली र कञ्चनपुर जिल्लाको भू–भागमा उहिले भारतीयहरू नै आवतजावत गर्ने गर्थे । त्यस ठाउँमा बाक्लो जंगल भएका कारण त्यहाँ मानिसहरूको त्यति बसोबास थिएन । जब सो मुलुक नेपाललाई भारतले बक्स गरेपछि त्यहाँ फाट्टफुट्ट नेपाली मूलका आदिवासीहरू त्यहाँ बसोबास शुरु गरेको बताईन्छ ।
भारतीय नागरिकहरू त्यहाँ घुम्न आएका बेला सो लिंग फेला पारेका थिए । भारतीयहरू शिव लिंगमा डोरीले बाँधेर कयौंपटक उखेल्न प्रयास गरेको तर उनीहरूको प्रयास असफल भएको जनाइएको छ । उखेल्न नसकेपछि उनीहरूले फलामको घनले हिर्काएका थिए रे । घनले हिर्काएको छाप अहिले पनि लिंगको माथिल्लो भागमा स्पष्ट देख्न सकिन्छ । उनीहरू लिंगलाई जमिनबाट उखेली आफ्नो ठाउँ (भारत) मा लग्ने लाख प्रयास गर्दा पनि लिंग त्यहाँबाट हलचल नभएपछि सोही ठाउँमै मन्दिर स्थापना गरिएको जनविश्वास छ ।
आदिवासी थारूहरू त्यस ठाउँको जंगल फँडानी गरी बस्न योग्य बनाएपछि चलाख भारतीय नागरिक पनि त्यहाँ आइ बसोबास गरेको मानिन्छ । मन्दिर स्थापना गर्न तथा त्यसको स्यहारका लागि पनि भारतीय नागरिक त्यहाँ बसाँइ गर्न आएको जनविश्वास छ । सानो रूपमा देखिएको सो शिवलिंग अहिले बढ्दै–बढ्दै ७÷८ फिट अग्लो भएको छ । अहिले त्यहाँ पक्की मन्दिर स्थापना गरिएको छ । तर पूजारी भने अहिले भारतीय नागरिकलाई हटाइ त्यहाँका आदिवासीहरूलाई नियुक्त गरिएको छ ।
मन्दिर परिसरमै महादेव नामको एउटा ठूलो तलाउ पनि रहेको छ । त्यस तलाउमा स्नान गरी दर्शनार्थीहरू शिवजीको पूजा गर्ने गर्दछन् । माघे संक्रान्तिका दिन जलासयमा स्नान गरी मन्दिरमा दर्शन गर्नाले वर्षभरिको पाप पखालिने जनविश्वास समेत रहँदै आएको छ । यसका अतिरिक्त त्यहाँ दर्शन गर्नाले पारिवारिक सुख, सन्तान लाभ, धनप्राप्तिका साथै नयाँ जोडी प्राप्त हुने विश्वास गरिन्छ । यस कारणले पनि त्यहाँ नेपाल र भारतका दूरदराजबाट पर्यटकहरू दर्शनका लागि उल्लेख्य संख्यामा आउने गर्दछन् ।
पुत्र, पत्नी, धन लाभ हु्ने विश्वास
बेहडाबाबा मन्दिरको गाथा भगवान शिवसंग जोडिएको छ । र, बेहडाबाबाको दर्शन गरेर मागेको चिज पूरा हुने जनविश्वास रही आएको छ । बेहडाबाबाको शिवलिङ्ग भगवान शिवको प्रतिकका रुपमा मानिन्छ । भगवान शिवको प्रतिकका रुपमा रहेका नेपालको पशुपतिनाथ र भारतको केदारनाथ जत्तिकै बेहडाबाबाको धार्मिक महत्व रहेको बेहडाबाबा मन्दिरका पुजारी चेतराज भट्टले बताए । ‘यो मन्दिरमा पूजाआजा गर्नाले पुत्र, पत्नी, धन लाभ हुन्छ’, उनले भने– ‘यहि विश्वासका साथ भारतको दिल्लीसम्मका भक्तजन यहाँ दर्शनको लागि आउने गर्दछन् ।’ प्रचण्ड गर्मीमा गौरीफन्टा नाकादेखि बेहडाबाबा मन्दिरसम्म प्रायः पैदल हिडेर पुग्ने भारतीय दर्शनार्थीहरुले बेहडाबाबा मन्दिरमा पूजाआजा गर्दा मनोकामना पूरा हुने गरेको बताउँछन् । उनीहरुमध्ये कोही पत्नी, कोही धन, कोही सन्तान, सुख माग्नका लागि बेहडाबाबा मन्दिरको दर्शन गर्न आउने गरेका छन् ।
एक किवंदन्ती अनुसार कुनै समय जङ्गलै जङ्गल रहेको हालको बेहडाबाबा मन्दिर क्षेत्रमा गोठ बनाएर भारतीय गोठालाहरुले गाईभैंसी चराउने गर्दथे । बेहडाबाबामा गोठ बनाएर गाईभैंसी चराउने भारतको सिङ्गाही स्थित कन्हैया अहिर भन्ने गोठालाको गोठमा गाई ब्याएको थियो । तर, उक्त गाईले दूध दिने गरेको थिएन । ब्याएको गाईले हरेक दिन दूध नदिएपछि ती गोठालाले दिउँसो गाईलाई पछ्याउँदै गए । आफ्नो गाईले एक ठाउँमा दूध बगाउने गरेको ती गोठालो तथ्य फेला पारे । त्यसपछि तिनै कन्हैया भन्ने गोठालाले गाईले दूध बगाएको ठाउँमा खन्दा शिवलिङ्ग फेला परेको किंबदन्ती रहेको बेहडाबाबा मन्दिरको संरक्षण गर्दै आउनु भएका स्थानीय खुशीराम चौधरी बताउँछन् । ‘ती गोठालाले खन्नेक्रममा शिवलिङ्गको माथिल्लो भागमा लागेको चोट अझै पनि देख्न सकिन्छ’, उनले भने– ‘यसरी बेहडाबाबा मन्दिरको सम्बन्ध परापूर्वकालदेखि भारतसंग जोडिएकाले पनि भारतीय श्रद्धालुहरु पूजा आजाका लागि बढी आउने गर्दछन् ।’
मन्दिरसम्म कसरी पुग्ने ?
बेहडाबाबा मन्दिर कैलाली सदरमुकाम धनगढी बजार स्थित क्याम्पस चोकबाट करीब १० किलोमिटर पूर्व र पूर्व–पश्चिम महेन्द्र राजमार्गको चौमाला बजारबाट करीब ६ किलोमिटर दक्षिणमा अवस्थित छ ।
सम्बन्धित वर्गका समाचारहरू
