धनगढी- मुलुकमा डेङ्गुको त्रास बढेको बेला सुदूरपश्चिम प्रदेशमा पनि डेंगुका बिरामी बढ्न थालेका छन् । प्रदेशमा बिरामी बढ्दै गएपछि यहाँका नागरिक त्रसित बन्न थालेका छन् ।संक्रमण बढ्दै गर्दा कतिपयले डेङ्गुबाट बच्ने उपाय अपनाइरहेका छन् भने कतिपय नागरिक डेंगुबारे अनविज्ञ देखिएका छन्।

प्रदेश सरकारले डेंगुका  बारेमा कुनै पनि सचेतनामूलक कार्यक्रम नगर्दा  यहाँका नागरिक सो रोगबाट अनविज्ञ देखिएका हुन ।अझ प्रदेश सरकारसँग डेंगुका बिरामीको यकिन तथ्याङ्क नहुँदा र यसबारे कुनै पनि कार्यक्रम नगर्दा डेंगुका बिरामी फैलिन सक्ने खतरा बढेको छ । यसमा प्रदेश सरकार गम्भीर हुनुपर्ने धनगढी उपमहानगरपालिका वडा नं. १ की स्थानीय  धना ढुङ्गेलले बताइन ।

‘पहिले कोरोनाले सबैलाई त्रसित पा¥यो । कोरोनाको त्रास केही घटेको थियो, अब डेंगुको सङ्क्रमण आयो’,उनले भनिन्,‘यसबारे प्रदेश सरकार र पालिका के गर्दै छ ? थाहा छैन । यसको रोकथामका लागि प्रदेश सरकार र पालिकाहरुले कदम चाल्न जरुरी छ ।’  उनले अझै पनि समाजमा डेंगुको बारेमा नागरिकहरूलाई थाहा नभएकाले प्रदेश सरकारले सचेतनामूलक कार्यक्रम गर्न आवश्यक रहेको बताइन् ।

यस्तै धनगढीकै अर्का स्थानीय  मानबहादुर डाङ्गेले सरकारले निम्न आयस्तर भएका नागरिकलाई झुल वितरण गर्न गर्नुपर्ने र डेंगुका बिरामीलाई अस्पतालमा उपचारका लागि सहज वातावरण मिलाउनु पर्ने बताए ।  एडिज जातको लामखुट्टेको टोकाइबाट मानिसमा डेंगु सर्ने गरेको सेती प्रादेशिक अस्पतालका वरिष्ठ फिजिसियन डा. शेरबहादुर कमरले बताए । उनका अनुसार यो रोग लागेपछि ज्वरो आउने, हाड जोर्नीहरू दुख्ने, रगतको मात्रा कम हुने र टाउको दुख्ने जस्ता समस्या देखा पर्ने उनको भनाई छ । 

‘यो एउटा एडिज जातको लामखुट्टेको टोकाईबाट सर्ने रोग हो । संक्रमित व्यक्तिलाई टोकेको लामखुट्टेले अरूलाई टोक्दा यो रोग सर्दछ’, डा. कमरले भने, ‘डेंगुबाट बच्न लामखुट्टेको वृद्धि हुने ठाउँ, जस्तै फुटेको टायर, गमला, टुटे फुटेका भाँडाकुँडा र खाल्टाखुल्टीमा पानी जम्न दिनु हुँदैन । राति सुत्दा झुलको मात्र प्रयोग गरेर सुत्नु पर्छ । कसैमा यसको लक्षण देखा परे तुरुन्त अस्पताल लग्ने जस्ता सावधानी अपनाउनु पर्छ ।’

अहिले सेती प्रादेशिक अस्पतालमा दिनमा एक  दुई जनामा डेंगुको लक्षण देखिन थालेको उनको भनाई छ ।  प्रदेशमा डेँगु संक्रमितको संख्या बढ्दै गर्दा सामाजिक मन्त्रालयका सूचना अधिकारी गणेशबहादुर सिंहले भने अहिलेसम्म डेंगु नियन्त्रणमा कुनै पनि कदम नचालिएको बताउँछन् ।

उनले प्रदेशमा यकिन तथ्याङ्क नहुँदा कुनै पनि तयारी गर्न नसकिएको र अब प्रदेशमा डेंगुको तथ्याङ्क हेरेर प्रदेश सरकार यसको नियन्त्रणमा लाग्ने बताए  । ‘अहिले सम्म हाम्रो प्रदेशमा के कति डेंगुका सङ्क्रमित छन् । त्यसको यकिन तथ्याङ्क छैन । हामी पनि यसको खोजीमा छौँ । अब प्रदेशमा डेंगुको तथ्याङ्कको आधारमा यसको नियन्त्रणमा जुट्छौँ’, उनले भने ।

स्वास्थ्य तथा जनसङ्ख्या मन्त्रालयको स्वास्थ्य सेवा विभागको इपिडिमियोलोजी र रोग नियन्त्रण महाशाखाका सुदूरपश्चिममा अनुसार सन २०२२ देखि सेप्टेम्बर ७ सम्ममा  १६५ जनामा डेंगु भएको पुष्टि छ । जसमध्ये कैलालीमा ४१, कञ्चनपुरमा ३२, अछाममा ७, डोटीमा १४, डडेल्धुरामा र बैतडीमा ९/९ जना डेंगुका बिरामी फेला परेका छन् । यस्तै दार्चुलामा ३३ , बझाङ र बाजुरामा ८/८ जना डेंगुका बिरामी फेला परेका छन् ।   महाशाखाका अनुसार देशभर ६ हजार ७ सय ७ जनामा डेंगु सङ्क्रमण पुष्टि भइसकेको छ ।